Is legaliseren de oplossing?

De aanpak van drugshandel en gerelateerd geweld staat ter discussie. Sommige mensen vinden 'the war on drugs' niet effectief en pleiten voor een andere koers, zoals het legaliseren en reguleren van drugs. Maar is legaliseren van harddrugs ook echt een oplossing voor het drugsgeweld? Wat weten we hierover? En waar moet je dan allemaal over nadenken?

Wat wordt bedoeld met legaliseren en reguleren van drugs? 
Legaliseren betekent dat het produceren, verhandelen, verkopen én gebruiken van harddrugs legaal wordt. Reguleren gaat vervolgens over welke regels er daarna gelden, zoals waar je drugs mag (ver)kopen, wat de samenstelling is en hoe de overheid daarop controleert.

Wat is het huidige beleid in Nederland voor soft- en harddrugs? 
Nederland kent een gedoogbeleid voor softdrugs. Voor harddrugs houdt de politie rekening met gebruikershoeveelheden. Als je wordt aangehouden met een kleine hoeveelheid harddrugs, krijg je geen straf of boete. De productie en handel in harddrugs is echter illegaal, wat altijd een link met criminaliteit veroorzaakt.

Welke wet- en regelgeving is nodig voor het legaliseren en reguleren van drugs? 
Als drugs worden gelegaliseerd en gereguleerd, moeten ze aan verschillende wettelijke voorwaarden voldoen, vergelijkbaar met de alcoholbranche. Er worden eisen gesteld aan de manier van produceren en de kwaliteit. Er mogen bijvoorbeeld niet zomaar allerlei stoffen bij gestopt worden, wat in het illegale circuit nu wel gebeurt. Dit noemen we versnijden. Criminelen voegen bijvoorbeeld anti-wormmiddel of pijnstillers toe aan cocaïne, om meer geld te kunnen verdienen.

Wat is de invloed van reguleren op de prijs van drugs? 
Door de wettelijke voorwaarden en mogelijke belastingen zullen 'legale' drugs waarschijnlijk duurder zijn dan illegale drugs. Hierdoor blijft er een zwarte markt bestaan waar goedkopere drugs worden aangeboden, en zal het geweld in de stad niet volledig verdwijnen.

Kan Nederland zelfstandig besluiten om drugs te legaliseren? 
Nederland is gebonden aan Europese wet- en regelgeving en meerdere internationale verdragen die legalisering momenteel onmogelijk maken. Nederland zou dus uit deze verdragen moeten stappen, wat aanzienlijke gevolgen voor de samenleving kan hebben. Bovendien zijn de omliggende landen tegenstanders van legalisering. Ook in Nederland is er weinig draagvlak voor legalisering. 

Wat zou het effect zijn op de illegale markt in Europa als Nederland drugs legaliseert? 
Als Nederland drugs legaliseert, blijft er nog altijd een illegale markt over in de rest van Europa, met de bijbehorende criminaliteit en geweld. De haven in Rotterdam zal gebruikt blijven worden als ingang tot de Europese zwarte markt, en de export van harddrugs zal winstgevend blijven voor criminelen.

Wat zijn de gevolgen voor toerisme als Nederland harddrugs legaliseert? 
Elke dag komen duizenden drugstoeristen naar Nederlandse coffeeshops. Als harddrugs legaal worden, zou dit kunnen leiden tot een toename van drugstoerisme, wat de leefbaarheid van grote steden onder druk kan zetten. Dit zie je momenteel terug in Amsterdam. 

Wat kunnen we leren van andere landen en branches over regulering? 
In delen van de Verenigde Staten nam cannabisgebruik toe na regulering. Regulering van de online gokindustrie en de sekswerkbranche in Nederland laat zien dat meer toezicht en grip vaak lastig te realiseren zijn en soms ongewenste effecten kunnen hebben, zoals een toename van gokverslavingen of stigmatisering van sekswerkers.

Zijn alle harddrugs geschikt voor legalisering? 
Veel harddrugs zijn niet geschikt voor legalisering omdat ze erg verslavend zijn of veel gezondheidsschade veroorzaken, zoals psychoses, schade aan organen en zelfs de dood. Zelfs een enkele XTC-pil kan dodelijk zijn, zelfs als deze zuiver en getest is.

Welk signaal geef je af door drugs te legaliseren? 
Door drugs zoals cocaïne of XTC legaal te maken, geeft de overheid het signaal af dat drugsgebruik niet erg (of zelfs normaal) is. Dit kan leiden tot een normalisatie van drugsgebruik en een toename hiervan. Een een toename in het aantal mensen dat drugs gebruikt zorgt weer voor een zwaardere belasting van de al overbelaste zorgsector.

Wat zijn de bredere gevolgen van het legaliseren van één soort drug? 
Het legaliseren van één soort drug kan de deur openen voor de discussie over het legaliseren van nieuwe soorten drugs. De overheid moet dan bepalen waar de grens ligt.

Wat moeten we nu doen? 
De aanpak van drugscriminaliteit is ingewikkeld en veel aspecten spelen een rol. Het is belangrijk om na te denken over mogelijke oplossingen en de discussie over legalisering op basis van inzichten en met oog voor alle mogelijke gevolgen te voeren.